Ігар Бабкоў: Беларускае мысленне
Беларускае мысленне – гэта перш за ўсё важныя тэксты, якія засталіся ў беларускай традыцыі, і якія ўласна і складаюць гэтую самую традыцыю. Гэта гісторыка-культурныя эпохі, кожная са сваёй непаўторнай канфігурацыяй ідэяў, адметным тыпам мыслення, тым, што Мішэль Фуко назваў эпістэмай, альбо інтэлектуальнай фармацыяй. Гэта таксама кантэксты, жывыя людзі, якія спрабавалі мысліць у прапанаваных абставінах, ставіць істотныя пытанні, і шукаць свае варыянты адказаў. І нарэшце самі ідэі.
Ірына Дубянецкая: Культурныя коды цывілізацыі Захаду
Мы адкрываем грандыёзны мацярык заходняй інтэлектуальнай традыцыі, якая пачалася раней за Грэцыю – з пачаткам пісьменнай цывілізацыі старажытнага Блізкага Ўсходу, пяць тысяч гадоў таму, у Эгіпце і Мэсапатаміі. Там зарадзіліся касмаганічныя ўяўленьні і навуковыя парадыгмы, складаныя рэлігійныя сыстэмы і літаратурныя традыцыі, адукацыйныя і палітычныя канцэпты ды этычныя і прававыя нормы, якія разьвіваліся й мянялі формы, пераходзячы з эпохі ў эпоху, і з некаторымі з якіх мы жывем дагэтуль. <…> І вось – неспадзеўна мы знаходзім сябе ў 2021 годзе, у Беларусі, якую ніхто ня мог прадбачыць і прадказаць, але мы ўжо разумеем, што іначай і быць не магло, што, гаворачы словамі Караткевіча, “быццам тысячы тысяч забытых людзкіх пакаленьняў усе жылі для таго, каб цябе нарадзіць і мяне”.
Вінцук Вячорка: Мова. Культура. Грамадзтва
Беларуская мова як сыстэма, як практыка, як сьвет, і як мы самі.
Задача ня проста вывучаць мову (як аб’ект), і нават ня толькі навучыцца мове, а зразумець яе як месца, дзе мы ёсьць, як інструмэнт, які дазваляе нам бачыць і разумець сьвет вакол нас, і ўрэшце як жывы арганізм, які зьмяняецца разам з намі.
“Межы маёй мовы ёсьць межамі майго сьвету”, – сфармуляваў Людвіг Вітгенштайн. Але гэта чытаецца таксама ў адваротны бок: зьмяняючы мову, мы зьмяняем тым самым сьвет, – а гэта значыць саміх сябе.
Алесь Смалянчук: Беларуская гісторыя: эпохі, падзеі, людзі
Гісторыя Беларусі – гістарычная (суб)дысцыпліна з працэдурамі і правіламі, перыядамі і падзеямі. Беларуская гісторыя – гэта сацыяльная памяць пра супольнасць у часе і прасторы, яе тоеснасць і змены, яе гісторыі, і яе гісторыя.
Гісторык стаіць на раздарожжы, але і на скрыжаванні гэтых рэчаў.
Тое, што іх аб’ядноўвае – сам чалавек, які ніколі не ёсць толькі фактам і фактарам гісторыі, а заўсёды яе мэтай. Асобным жыццём, лёсам і памяццю.
